Spacer z historią w tle: skocznia narciarska, Kuźnice, kolejka na Kasprowy

by Zakopane.com · Published 6 listopada, 2017 · 16 listopada, 2017

Piłsudskiego

Nasz spacer rozpoczynamy w górnej części Krupówek, obok oczka wodnego. Lekko w prawo odbija tu ulica Piłsudskiego, którą będziemy szli.

Po kilku krokach ulicą, po prawej stronie mijamy regionalną restaurację Bąkowo Zohylina – Niźnio. Ta tajemniczo i dziwnie dla niektórych brzmiąca nazwa oznacza nic innego jak „Kryjówkę u Bąka”. A ponieważ restauracje są dwie – jedna w dolnej części ul. Piłsudskiego, a druga w górnej – dla odróżnienia dodano im określenia „Niźnio” i „Wyźnio”.

Ulica Piłsudskiego jest jedną z najczęściej wybieranych tras spacerowych, zarówno przez miejscowych, jak i przyjezdnych. Nic dziwnego, wzdłuż drogi rosną piękne dęby, które w jesieni przybierają wspaniałe barwy, a chodniki są szerokie i posiadają osobny pas dla rowerów. Oprócz tego, z dolnej części ulicy roztacza się piękny widok na Tatry Wysokie, a szczególnie Giewont.

Idąc dalej w górę, po prawej stronie miniemy ładną kamienicę. Jest to Dom Pracy Twórczej Stowarzyszenia Autorów ZAiKS-u Halama (nazywany po prostu Halamą). Był to pensjonat goszczący najsłynniejszych polskich aktorów, pisarzy i kompozytorów. To tu właśnie ostatnie dni swojego życia spędził Julian Tuwim, co upamiętnia tablica na ścianie budynku.

Wyżej, po tej samej stronie znajduje się wspomniana już restauracja Bąkowo Zohylina – Wyźnio. Budynek nieco mniej okazały od tego poniżej, za to schowany w zacisznym i przyjemnym lasku.

topr

Przejdziemy na chwilę na drugą stronę ulicy – znajduje się tam bowiem siedziba Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Do 2013 roku znajdowała się tu również Karczma u Ratowników, gdzie w górskiej atmosferze można było odpocząć od zatłoczonych Krupówek. Została jednak zamknięta ze względu na rozwój TOPR-u i konieczność pozyskania miejsca dla samych ratowników.

Idąc dalej ulicą Piłsudskiego, odsłoni się przed nami piękny widok na Giewont i… skocznię narciarską!

Wielka Krokiew i ulica Bornisława Czecha

Wielka Krokiew jest największą skocznią narciarską w Polsce. W latach 20. XX wieku opracowano projekt budowy centrum sportowego w Zakopanem. Ówczesny właściciel Zakopanego, hr. Władysław Zamoyski ofiarował w dzierżawę na ten cel teren na północnych zboczach Krokwi wraz z jej podnóżem. Po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody, przystąpiono do budowy, jednak wyniki pierwszego konkursu narciarskiego były marne i zdecydowano o przebudowie rozbiegu i progu skoczni. W 1929 roku po raz pierwszy rozegrano na Krokwi mistrzostwa świata, a nasz reprezentant Bronisław Czech zdobył 10. miejsce. Konkurs był transmitowany przez Polskie Radio i była to pierwsza bezpośrednia transmisja sportowa. W czerwcu 1997 roku na zeskoku skoczni mszę odprawił papież Jan Paweł II.

Odbijająca w lewo od Piłsudskiego ulica nosi imię nierozerwalnie związanego z narciarstwem i Zakopanem sportowca Bronisława Czecha.

Idziemy dalej ul. Bronisława Czecha i po lewej stronie mijamy zespół budynków Ośrodka Przygotowań Olimpijskich Centralnego Ośrodka Sportu (COS), gdzie znajduje się m.in. kryta pływalnia, siłownia i sala fitness, sala judo, sala wielofunkcyjna, czy grota solna. Do COS-u należy również znajdujący się po drugiej stronie ulicy stadion lekkoatletyczny, boiska piłkarskie, lodowisko i tor lodowy oraz kompleks skoczni narciarskich.

Aleja Przewodników Tatrzańskich

Dochodzimy do ronda Kuźnickiego, na którym skręcamy w prawo w ul. Przewodników Tatrzańskich. Droga ta jest zamknięta dla ruchu samochodowego, ponieważ prowadzi bezpośrednio do pod Tatrzański Park Narodowy i kolejkę na Kasprowy Wierch. Wielu przyjezdnych nie dostrzega (albo nie chce dostrzegać) znajdującego się przy rondzie zakazu wjazdu i parkuje samochody wzdłuż drogi albo dojeżdża do samych Kuźnic. Miejska policja skrupulatnie i bezlitośnie karze takie działania mandatami, a nawet założeniem blokady na koła, lepiej więc pozostawić samochód na znajdującym się przy rondzie dużym parkingu. Drogą mogą poruszać się wyłącznie busy, taksówki, dorożki i samochody pracowników Kuźnic.

Idąc ulicą, po prawej stronie mijamy Dom Rekolekcyjny Konferencji Episkopatu Polski – Księżówkę. Początkowo budynek miał charakter mieszkalny i przebywał tu hr. Władysław Zamoyski, przez jakiś czas znajdowała się tu również Szkoła Pracy Domowej Kobiet (o której będzie w dalszej części artykułu). Później budynek trafił w ręce Polskiego Towarzystwa Kapłanów Katolickich i urządzono w nim dom zdrowia dla księży. Obecnie w tym miejscu często obraduje Konferencja Episkopatu Polski.

Po lewej stronie widoczny jest okazały budynek hotelu Murowanica, w którym początkowo mieściła się administracja walcowni, a następnie dyrekcja Kamieniołomów Tatrzańskich.

: Dom Rekolekcyjny Episkopatu Polski “Księżówka”

: Hotel Murowanica

Nieco wyżej, po odbiciu w lewo w polną ścieżkę, dojdziemy do znajdującej się pod lasem bacówki, gdzie można usiąść przy drewnianym stole i zapoznać się z tablicami informacyjnymi. Bacówka jest otwarta w sezonie letnim i można się w niej zaopatrzyć w świeże oscypki.

Wracamy do głównej drogi i po przeciwnej stronie otwiera się przed nami mocno obecnie zaniedbana Kuźnicka Polana, na której w XIX wieku stała kuźnia, zwana Młotem Anny. Na polanie stoi pomnik autorstwa Władysława Hasiora Prometeusz rozstrzelany, upamiętniający 20 Polaków rozstrzelanych w tym miejscu przez Niemców w 1944 roku. Przypomina o tym również stojący obok drewniany krzyż.

Kawałek wyżej dochodzimy do pierwszego zbiornika zakopiańskiego wodociągu. Wodę do niego czerpano powyżej Kuźnic, przy drodze na Kalatówki.

Idziemy wciąż prosto, a po naszej lewej stronie wyłoni się piękny widok na charakterystyczny szczyt Nosala, który możemy zdobyć bez żadnych trudności właśnie od strony Kuźnic.

nosal

Kuźnice i kolejka na Kasprowy Wierch

Droga rozwidla się i my odbijemy lekko w lewo, w stronę dawnego parku dworskiego w Kuźnicach. Obecnie na jego terenie znajduje się dawna wozownia i spichlerz, dostępne do zwiedzania oraz miejsce wystaw plenerowych.

W dużym budynku po lewej stronie obecnie znajduje się siedziba Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz zabytkowa kaplica Zamoyskich Matki Bożej Dobrej Rady. Niegdyś znajdowała się tu również słynna we wszystkich trzech zaborach Szkoła Pracy Domowej Kobiet, założona przez generałową Jadwigę Zamoyską, matkę hr. Władysława Zamoyskiego. W szkole uczono podstawowych zajęć gospodarstwa domowego, dobrych manier, ogłady towarzyskiej, ale również czytania, pisania, historii i literatury. Placówka była również ważnym punktem nauczania o narodowości i tożsamości polskiej, wpajała dziewczętom zasady patriotyzmu i pobożności. Uczęszczały do niej zarówno proste chłopki, jak i panny z dobrych domów, przy czym wszystkie były traktowane równo. Została zamknięta w połowie XX wieku.

: Dawny park dworski, Kuźnice

: Spichlerz, dostępny do zwiedzania

: Dawna wozownia, Kuźnice

: Siedziba TPN, dawna Szkoła Pracy Domowej Kobiet

: Wystawa plenerowa, park dworski Kuźnice

: Dawna siedziba Szkoły Domowej Kobiet

Wychodząc z parku, lewej stronie widzimy mostek i ścieżki, prowadzące na najpopularniejsze szlaki tatrzańskie, tj. Nosal, Halę Gąsienicową czy Czarny Staw Gąsienicowy. Prosto przed nami, szeroką brukowaną drogą dojdziemy na polanę Kalatówki, a także szlakiem na Giewont i Kasprowy Wierch.

Z kolei po prawej stronie, na wzniesieniu, usytuowana jest dolna stacja kolejki na Kasprowy Wierch (1987 m.n.p.m). W sezonie „kolejka do kolejki”, czyli do wjazdu wagonikiem na szczyt Kasprowego, ma rekordowe długości i niejednokrotnie szybciej można dostać się na górę piechotą (szlakiem ok. 3 godzin), niż czekając na wjazd kolejką. Obecnie bilety można kupić przez internet oraz w licznych biletomatach, a dzięki temu uniknąć tłumu.

Kolej na Kasprowy Wierch pokonuje ok. 4300 m długości i 936 m wysokości. Wjazd na szczyt zajmuje około 20 minut. Kolejka zamykana jest w czasie silnego wiatru i dwa razy w roku, na czas konserwacji.

Tutaj kończy się nasza trasa spacerowa. Z Kuźnic można wrócić do centrum kursującymi co kilka minut busami lub zejść pieszo tą samą drogą.